در محضر استاد ...حواس پرتي در نمازبه گزارش سرويس فرهنگي رويداد ، نوشتار پيش رو، به صورت گزينشي به شرح احاديث شيعي مي پردازد، بيشتر احاديث اين مجموعه توسط آيت الله حاج آقا مجتبي تهراني (سخنراني معظم له در مسجد بازار تهران) از مراجع عظام تقليد شرح و بسط يافته اند.رُوِيَ عَنِ الصَّادِقِ عَلَيهِ السَّلَامُ قَالَ:إِذَا قَامَ الْعَبْدُ إِلَى الصَّلَاةِ أَقْبَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ بِوَجْهِهِ فَلَا يَزَالُ مُقْبِلًا عَلَيْهِ حَتَّى يَلْتَفِتَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ فَإِذَا الْتَفَتَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ أَعْرَضَ عَنْهُ. 1هرگاه بنده به نماز بايستد، خداوند عزّوجل به او رو ميكند و مدام متوجّه بنده خويش است، تا اينكه او سه مرتبه از خدا روبرگرداند. هنگامي كه بنده براي مرتبه سوم از خدا منصرف شد، خداوند نيز از او رو برميگرداند.شرح:روايت از امام صادق (عليهالسلام) منقول است كه حضرت فرمودند: آنگاه كه بنده به نماز بايستد، به سوي او خداوند رو ميكند. تعبير «أَقْبَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ بِوَجْهِه» كنايه از اين است كه خداوند نسبت به او عنايت تام و خاص ميفرمايد. ما اينطوري هستيم كه وقتي ميخواهيم به كسي خيلي توجه كنيم، با تمام چهره متوجهش ميشويم. بعد دارد: «فَلَا يَزَالُ مُقْبِلًا عَلَيْهِ حَتَّى يَلْتَفِتَ ثَلَاثَ مَرَّات»؛ يعني خدا رويش را از او بر نميگرداند، تا اينكه اين بنده سه بار رويش را از خدا برگرداند. حالا ميگويم كه منظور از اين رو برگرداندن چيست. در ادامه ميفرمايد: «فَإِذَا الْتَفَتَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ أَعْرَضَ عَنْهُ». يعني دفعه سوم كه اين بنده رويش را از خدا برگرداند، اينجا ديگر خدا رويش را از او بر ميگرداند.اين ترجمه تحتاللّفظي روايت بود؛ امّا به چند نكته هم اشاره كنم. نكته اوّل اينكه معلوم ميشود اگر بنده رو ميكند به سوي خداوند، خداوند هم به سوي او رو ميكند. مطلب اصلي كه از روايت پيدا ميشود همين است. «إِذَا قَامَ الْعَبْدُ إِلَى الصَّلَاةِ أَقْبَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ بِوَجْهِهِ»؛ چرا؟ چون نماز رويآوردن به خدا است. اين اصل كار است. اگر روي بياوري به خدا، خدا هم رويش را به طرف تو ميكند، آنهم آنطور رو كردن كه عرض كردم «ِبوَجْهِه» است؛ يعني توجّه تام و عنايت خاص به بندهاش ميكند. هرگاه بنده به نماز بايستد، خداوند عزّوجل به او رو ميكند و مدام متوجّه بنده خويش است، تا اينكه او سه مرتبه از خدا روبرگرداند. هنگامي كه بنده براي مرتبه سوم از خدا منصرف شد، خداوند نيز از او رو برميگرداندنكته دوم اين است كه تو اگر رويت را از خدا برگرداني، خدا رويش را از تو بر نميگرداند؛ امّا اين سقف دارد. يك بار كه از او روي برگرداندي، او رويش را بر نميگرداند. بار دوم هم كه برگرداندي، باز رويش را بر نميگرداند. امّا دفعه سوم اگر از خدا رو برگرداندي، ديگر او هم روي خود را بر ميگرداند. البته اين روايت در مورد نماز است. در نماز رو برگرداندن از خدا عبارت ازاين است كه انسان در بين نماز توجهش به غير خدا باشد. ما در روايات داريم كه اگر كسي دو ركعت نماز بخواند و در نماز حضور قلب داشته باشد، اين نماز نمازي است كه يكي از آثارش اين است كه تمام گناهان صغيره او آمرزيده ميشود. در روايتي هم اينطور آمده است كه توجّه به خدا به اين معنا است كه انسان هنگام نماز، نسبت به امور دنيايي حديث نفس نكند. يعني حالا كه ايستادهاي و داري نماز ميخواني، اين چند دقيقه را ديگر نرو در مغازهات! فكرت را نبر اين طرف و آن طرف! اين نماز، همين چند دقيقه كه بيشتر نيست؛ چه خبر است؟!من يك قضيّهاي الآن يادم آمد در مورد يكي از علماي تهران (رضوانالله تعالي عليه) كه نميخواهم اسم ببرم و چندين سال است كه فوت كرده است؛ شايد اين قضيه را نقل كرده باشم. يادم است كه روز وفاتي بود و بهاصطلاح تعطيل بود. من هم اتفاقاً نزديك ظهر جايي در خيابان بودم. ظهر شد و چون ايشان را ميشناختم رفتم به مسجد ايشان و نمازم را آنجا به جماعت خواندم. نماز تمام شد و بعد آن آقا، در حالي كه جمعيت ايستاده بود، متوجه من شد. البته من جايي ايستاده بودم كه متوجه من نشود، ولي فهميد و آمد پيش من سلام كرد. من همينطور رفاقتانه گفتم شما خيلي نمازت را تند ميخواني! ايشان گفت به من نگو كه نمازت را تند مي خواني؛ به آنهايي بگو كه دو تا نمازشان را با يك نماز من ميخوانند!حالا غرضم اين است كه اين عجله در نماز براي چيست؟! چند دقيقه كه بيشتر نيست؛ چرا عجله ميكني؟! چون در نماز هيچ التفاتي به خدا نيست. اين روايت را نگاه كنيد؛ ميگويد كه اگر تو رو بياوري، من رويم را از تو بر نميگردانم؛ با تمام چهره به تو رو ميكنم؛ «أَقْبَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهِ بِوَجْهِه»؛ من با تمام چهره به تو توجه ميكنم. اگر يك دفعه هم برگرداندي، من رو بر نميگردانم؛ دو مرتبه هم كه رو برگرداندي و رفتي، باز هم مورد عنايتي؛ امّا دفعه سوم ديگر از تو رو بر ميگردانم.حالا مي خواستم اين را عرض كنم كه ميدانيد كه يكي از ابزار استجابت دعا نماز است. اصلاً روايت داريم كه هر كسي نماز بخواند ـهمين نماز واجبـ و بعد از نماز دعا كند، يك دعاي مستجاب دارد. خوب، دعاهاي ما پس از نماز مستجاب نميشود؟ چون در نماز متوجه خدا نبودي! متوجه چه بودي؟! متوجه امور دنياييات بودي. وقتي متوجه نبودي، ديگر اثري ندارد.2[1]. بحارالانوار، ج 81، ص 241 ؛ وسائلالشيعه، ج 7، ص 288[2]. چهارشنبه،12 آبان 8913 ؛ 26 ذيالقعده 1431